Cách đây 74 năm, trong mùa thu lịch sử, tại Quảng trường Ba Đình rực rỡ cờ hoa khoe sắc, hàng chục vạn người hàng ngũ chỉnh tề, hân hoan, phấn khởi hướng về lễ đài. Đúng 14 giờ, bản nhạc Tiến quân ca hùng tráng vang lên, mọi ánh mắt đều hướng về lá cờ đỏ sao vàng đang từ từ kéo lên. Hàng chục vạn bàn tay nắm chặt giơ lên ngang tai, biểu thị lòng quyết tâm và ý chí sắt đá, kính chào lá cờ vinh quang của Tổ quốc.

Chủ tịch Hồ Chí Minh giản dị trong bộ quần áo kaki và đôi dép cao su tiến đến trước máy phóng thanh. Thay mặt Chính phủ lâm thời - tức Ủy ban Dân tộc Giải phóng Trung ương, Người đọc Bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa - Nhà nước Dân chủ Nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á.

Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn 80 năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng Minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do ! Dân tộc đó phải được độc lập !”. Người trịnh trọng tuyên bố trước toàn thế giới: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã thành một nước tự do độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy !”.

Tuyên ngôn độc lập là văn kiện lịch sử có ý nghĩa vô cùng trọng đại đối với vận mệnh dân tộc, thể hiện chí khí hào hùng của nhân dân và sự tiếp nối truyền thống anh hùng bất khuất của cha ông ta thuở trước.

Tuyên ngôn độc lập là bàn hùng ca viết tiếp những trang sử huy hoàng của ngàn năm về trước, đã đánh dấu thắng lợi của một thế kỷ ngoan cường chống phong kiến và thực dân, mở ra một kỷ nguyên mới trên đất nước ta.

Từ đây, với tư cách người chủ thực sự của đất nước, nhân dân Việt Nam, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản đã kiên cường đấu tranh để rồi 30 năm sau ngày Tuyên ngôn độc lập, Đảng ta, quân dân ta đã hoàn thành vẻ vang sứ mệnh lịch sử: giải phóng hoàn toàn miền Nam, kết thúc thắng lợi sự nghiệp cách mạng dân tộc - dân chủ, tiến hành thống nhất nước nhà.

Tổ quốc ta được độc lập, nhân dân ta được tự do, tinh thần bất diệt của Tuyên ngôn Độc lập mãi mãi khắc sâu vào trái tim và khối óc của mỗi người dân Việt Nam. Với ý nghĩa và tầm vóc lớn lao đó, ngày 2 tháng 9 trở thành ngày hội lớn của dân tộc, ngày Quốc khánh của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.